مبنی بر اسنادی که از قبلی برجای ما‌نده میباشد، زمان مسجد غدیر بلوار معلم مشهد مجال تشکیل داد و کامل شدن مسجد جامع یزد، در دوران یک قرن و در روزگار‌های متعدد تاریخی انجام یافته میباشد که از مهم ترین آنان می‌قدرت به سلطنت ایلخانی، صفویان، حکومت تیموریان، فرمانروایی آل مظفر و قاجاریان اشاره نمود.؛ به این دلیل که هر بخش از این بنای تاریخی به گذر زمان فرصت و بوسیله بانیان زیادی تشکیل داد و نوسازی گردیده‌است. به لحاظ می رسد اولی بانی این تاثیر حیرت انگیز، عمرو لیث صفاری میباشد. البته مشهورترین بانی ایجاد کرد آن، علاالدوله کالنجار، میباشد که در سالهای ۴۷۴ تا ۴۹۸ هجری خورشیدی تحت عنوان قاضی یزد، شغل نموده است. بعداز فوت کالنجار، به تلاش دختران فرامرزبن علی که از خویشاوندان کاکویی به شمار می آیند، نصیب‌های جدیدی به بنای اساسی مسجد اعظم اضافه میگردد.
متاسفانه از بخش‌های دیرین مسجد، اثری مسجد غدیر فلاحی مشهد برجای نمانده میباشد و آنچه که امروزه تحت عنوان ساختمان مسجد اعظم یزد مشاهده میشود، به سعی شماری از مالک منصبان، رجال فقاهتی و مملکتی زمانه متعدد، بازسازی و سازه شد‌ه‌است.
کتیبه‌های تاریخ‌دار سازه
در هشتی ورودی شرقی سازه، کتیبه‌ای از کاشی که در آن متن وقفنامه مسجد آمده به تاریخ ۷۶۵ ه.ق میباشد؛ و این کهن‌ترین تاریخ تصویب‌گردیده در سازه میباشد. دیگر لوح‌ها سنگی و کتیبه‌های کاشی این هشتی به تاریخ ۷۷۰، ۷۷۷، ۸۲۰، ۸۶۳، ۸۷۵ و ۹۴۷ ه.ق میباشند.
معماری مسجد اعظم
مسجد جامع گسترده یزد، یک کدام از خارق العاده‌ترین و منحصربفردترین بناهای تاریخی میباشد که عشق و علاقه‌مندان اکثری را در سراسر عالم، شیدا و معطوف خویش ساخته میباشد. این تاثیر تاریخی شگفت‌انگیز، متشکل از یک تراس مرتفع، دو شبستان، دو گرم‌منزل بنا شده در ضلع‌های شرقی و غربی شبستان‌ها، گنبدخانه، دو پایاب و یک صحن مسجد بابا غدیر مشهد گرانقدر به صورت مستطیل میباشد که نشانگر معماری و پیاده سازی تشکیل داد دیدنی و زیبای کشور ایران باستان میباشد. شش ورودی برای آمدن بدین مسجد گرانقدر در لحاظ گرفته گردیده که هرمورد در نصیب‌های متفاوت مسجد درنظرگرفته شده میباشد.
در زمانه قاجاریه و در طول سلطنت فتحعلی سلطان قاجار، عملیات تخریب در سطح بزرگ‌ای برای تجدید بنا و تجدید بنا این بنای تاریخی شکل گرفت که سبب ساخت‌و‌ساز ظاهری به طور کامل متعدد از مسجد اول شد. براساس مکتوبات تاریخی، مسجدی که امروزه مقصد توریسم عموم متعددی از سراسر دنیا به شمار میاید و همینطور محل برگزاری مراسم عبادی و فقهی عموم یزد به حساب می‌آید، بر مکان سه مسجدی ایجاد شده است که در سالیان قبل در کنار یکدیگر سازه گردیدهاند. اولی مسجدی که به مسجد بابا قدرت مشهد نام مسجد جامع عتیق دارای شهرت میباشد، در اواخر قرن سوم هجری قمری و در حین حکومت عمرو لیث صفاری پیاده سازی و ساخته شد. این قسمت از بنای تشکیل‌شده، در قرن پنجم هجری قمری نیز تعمیر و بازسازی گردیده و در کنار آن مناره‌ای را سازه کردند که تا قرنها بعداز تاسیس آن، همچنان حضور داشت.
امامزاده علی اکبر آرادان