معمار حرم بوعلی سینا طرح سازه را تلفیقی مسجد غدیر بلوار معلم مشهد از دو مدل معماری کشور ایران باستان و جمهوری اسلامی ایران پس از اسلام قرار داده میباشد.
در پیاده سازی این شرکت از عناصری مانند ساختمان بلند (ساختمان بلند قابوس) الهام گرفته شدهاست، و باغچه ها متاثر از گلشن های اهل ایران، آبنما ها الهام گرفته از آبگینه منزل های سنتی و نمایی با روکار سنگ های حجیم و خشن و خارا که باسنگ گرانیت کوهستان الوند مرتب گردیده و نمودار کاخ های باستانی ایرانیان میباشد.
آبگینه آبی رنگ سنگی در امتدار پایه ورودی مهم آرامگاه بوعلی سینا قرار گرفته میباشد.
حوضچه های آب و ناودان های سنگی و حجیم در کناره های سازه و مسیرهای آب در کف حضور آب در سازه را برجسته می نمایند.
مساحت زمین ها مسجد غدیر فلاحی مشهد محوطـه آرامگاه بوعلی سینا حـدود هفـت هـزار متر مربع اسـت.
طـول بـنـای آرامگاه ۶۴ متر و رو به خیابان بوعلی میباشد و نمای آن از سـنـگ خـارا پوشیده شـده اسـت.
سـطح حيـاط بـا سـه پـلـه سـراسـری بـه ایـوان متصـل میباشد.
معمار بقاع بوعلی سینا، تراس آرامگاه بوعلی به ارتفاع ۳۰ متر و پهنا ۳ متر در شرق ساختمان قرار داده میباشد.
۱۰ ردیف بـه طول ۴/۱ متـر بـه صـورت کـم و بیش مخروطی ( قطـر زیر ستونها ۹۵ سانتی متر و در صدر ۷۵ سانتی متـر ) ساخته شـده اسـت.
حیاط آرامگاه با دری به ارتفـاع ۳/۲۴ متـر و عـرض ۱/۹ متـر بـه سرسرای آرامگاه متصـل اسـت.
ارتفاع سرسـرا آرامگاه ابوعلی سینا ۸/۸ متر و پهنا آن ۶/۳ متـر بـه طول 19 / 4 متـر طـراحـی شـده اسـت.
در طـرف راست و چپ سرسـرا سـنگ آرامگـاه بـوعلی سینا همـدان قبر قـديم ابوعلی سینا و ابوسعید دخدوک بر روی محور هایی از سنگ خارا قراردارد.
سالن آرامگاه بوعلی به صورت مربع از دو ضلع بسته و دو ضلع ستو ندارباز تشکیلشده میباشد که با ارتفاعی که از زمین داراست رواقی برای نظاره طبیعت پیرامون آماده میکند.
گردآوری شدن تدریجی ردیف های محور ساختمان بلند و صورت مخروطی روی آن، اشاره کلاهک مستقیمی به سمت اسمان داراست.
مربع اساس و شالوده این بناست و در هرجا پلان و نماها مشاهده می شود.
نمای شرقی آرامگاه مسجد بابا غدیر مشهد درون مربعی محاط میشود که بشر ایستاده با دست های باز را تداعی می نماید.
رواق ورودی ردیف هایی نیم مخروطی داراست.
سنگ های نما ظاهری طبیعی و برجستگی هایی ارگانیک دارا هستند. عده شدن تدریجی ردیف های شالوده ساختمان بلند و صورت مخروطی کلاهک روی آن از خطوط قائمه خارج رفته اند.
الگوهای پیاده سازی معماری طبیعت گرا به شغل رفته در آرامگاه بوعلی سینا عبارت از احترام به طبیعت، اعتنا به بستر وبسایت و الهام از طبیعت میباشد.
ازآنجاکه هوشنگ سیحون معمار امروزی تاریخ گرا بود و تأثیر از الگوهای معماری باستان کشورایران می گرفت می اقتدار این سرمشق های شاخص طبیعت گرایی را دراین اثرها دید.
در تعیین نوع مصالح و پیاده سازی مصالح به شغل رفته آرامگاه بوعلی سینا طراح متأثر از شاخص الهام از طبیعت میباشد.
الهام از طبیعت در بنای ابن سینا با به کار گیری از سنگهای مرمری برای جابجایی فروغ و روشنایی برای بدست آوردن فروغ و روشنایی به زرد ایفا داده میباشد مسجد بابا قدرت مشهد مشهود است.
مبنی بر اسنادی که از قبلی برجای مانده میباشد، زمان مسجد غدیر بلوار معلم مشهد مجال تشکیل داد و کامل شدن مسجد جامع یزد، در دوران یک قرن و در روزگارهای متعدد تاریخی انجام یافته میباشد که از مهم ترین آنان میقدرت به سلطنت ایلخانی، صفویان، حکومت تیموریان، فرمانروایی آل مظفر و قاجاریان اشاره نمود.؛ به این دلیل که هر بخش از این بنای تاریخی به گذر زمان فرصت و بوسیله بانیان زیادی تشکیل داد و نوسازی گردیدهاست. به لحاظ می رسد اولی بانی این تاثیر حیرت انگیز، عمرو لیث صفاری میباشد. البته مشهورترین بانی ایجاد کرد آن، علاالدوله کالنجار، میباشد که در سالهای ۴۷۴ تا ۴۹۸ هجری خورشیدی تحت عنوان قاضی یزد، شغل نموده است. بعداز فوت کالنجار، به تلاش دختران فرامرزبن علی که از خویشاوندان کاکویی به شمار می آیند، نصیبهای جدیدی به بنای اساسی مسجد اعظم اضافه میگردد.
متاسفانه از بخشهای دیرین مسجد، اثری مسجد غدیر فلاحی مشهد برجای نمانده میباشد و آنچه که امروزه تحت عنوان ساختمان مسجد اعظم یزد مشاهده میشود، به سعی شماری از مالک منصبان، رجال فقاهتی و مملکتی زمانه متعدد، بازسازی و سازه شدهاست.
کتیبههای تاریخدار سازه
در هشتی ورودی شرقی سازه، کتیبهای از کاشی که در آن متن وقفنامه مسجد آمده به تاریخ ۷۶۵ ه.ق میباشد؛ و این کهنترین تاریخ تصویبگردیده در سازه میباشد. دیگر لوحها سنگی و کتیبههای کاشی این هشتی به تاریخ ۷۷۰، ۷۷۷، ۸۲۰، ۸۶۳، ۸۷۵ و ۹۴۷ ه.ق میباشند.
معماری مسجد اعظم
مسجد جامع گسترده یزد، یک کدام از خارق العادهترین و منحصربفردترین بناهای تاریخی میباشد که عشق و علاقهمندان اکثری را در سراسر عالم، شیدا و معطوف خویش ساخته میباشد. این تاثیر تاریخی شگفتانگیز، متشکل از یک تراس مرتفع، دو شبستان، دو گرممنزل بنا شده در ضلعهای شرقی و غربی شبستانها، گنبدخانه، دو پایاب و یک صحن مسجد بابا غدیر مشهد گرانقدر به صورت مستطیل میباشد که نشانگر معماری و پیاده سازی تشکیل داد دیدنی و زیبای کشور ایران باستان میباشد. شش ورودی برای آمدن بدین مسجد گرانقدر در لحاظ گرفته گردیده که هرمورد در نصیبهای متفاوت مسجد درنظرگرفته شده میباشد.
در زمانه قاجاریه و در طول سلطنت فتحعلی سلطان قاجار، عملیات تخریب در سطح بزرگای برای تجدید بنا و تجدید بنا این بنای تاریخی شکل گرفت که سبب ساختوساز ظاهری به طور کامل متعدد از مسجد اول شد. براساس مکتوبات تاریخی، مسجدی که امروزه مقصد توریسم عموم متعددی از سراسر دنیا به شمار میاید و همینطور محل برگزاری مراسم عبادی و فقهی عموم یزد به حساب میآید، بر مکان سه مسجدی ایجاد شده است که در سالیان قبل در کنار یکدیگر سازه گردیدهاند. اولی مسجدی که به مسجد بابا قدرت مشهد نام مسجد جامع عتیق دارای شهرت میباشد، در اواخر قرن سوم هجری قمری و در حین حکومت عمرو لیث صفاری پیاده سازی و ساخته شد. این قسمت از بنای تشکیلشده، در قرن پنجم هجری قمری نیز تعمیر و بازسازی گردیده و در کنار آن منارهای را سازه کردند که تا قرنها بعداز تاسیس آن، همچنان حضور داشت.
معماری ساسانی
معماری ساسانی تداوم و تکامل معماری اشکانی بود. یک امپراتوری پارسی و واپسین شاهنشاهی قبل از حمله اعراب. همینطور می قدرت اظهارکرد: معماری اسلامی کشورایران تداوم طبیعی مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد معماری زمان ساسانی میباشد و آشنایی و تحقیق این معماری میتواند راه و روش گشای ما در آشنایی معماری زمان اسلامی و جنبه های متفاوت آن باشد.
تاریخچه معماری ساسانی (عصر ساسانیان)
با روی عمل داخل شدن اشکانیان (پارتها) و در چهار قرن آن گاه یعنی در عصر ساسانیان تا ظهور اسلام طریق مرسوم در کشور ایران به نحوه ی پارتی پر اسم و رسم بود. اینراه سبکی از معماری سنتی کشور ایران را ایجاد کرد. و ابعاد به الگوی اصلی در طرح ها، ارکان و اجزای معماری اسلامی (درحوزه کشور ایران ، آسیای وسط و عراق) و حتی بقیه کشورهای عالم مبدل شد.
خصوصیت های معماری امپراتوری ساسانی
1.تأثیرپذیری زمان ساسانیان از زمان های گذشته
به کارگیری از آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد سنگهای پاکتراش فارغ از مالت در برخی از بناها
اختالط هنر ساکن با هنرهای یونانی و رومی
2.تاثیرگذاری عصر ساسانیان بر زمان های آن گاه
ساخت بناهایی با یك یا این که دو یا این که چهار تراس طاق پوش
استعمال از اشکال طاقهای مازه دار و گنبد
3.اصول رایج در معماری ساسانی
معماری رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد درونگرا
تراس
ایوان مرکزی میانسرا
تراس رواق دار
راههای تبدیل مسئله چهار گوش یك دور و بر به گردی گنبد
به کار گیری از مصالح ساکن
به کارگیری از نیروهای فعالیت مستقر و محلی
چینش محیط شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد در طرح های متفاوت
معماری مسجد تحت عنوان عبادتگاه رهروان مسجد غدیر بلوار معلم مشهد اسلام در هنر مقام ویژه ای دارااست. تجلی انوار حق که در فقیه هستی و کاینات به ظهور رسیده میباشد به وسیله هنرمندان مسلمان در معماری پرمعنای خویش جلوه گر شدهاست. معماران اسلامی با نیت قربت و در مجاورت حضرت حق کوشیده اند تا روح معنویت اسلامی را در بناهای خویش اکران دهند و در مجموع اجزای آن مظاهر الهی را به اکران گذارند.
معماری اسلامی با مساجد شروع میشود، پس می اقتدار اعلام کرد: شاخصه های معماری کشورهای اسلامی بیشتراز هر چیز در مسجد تجلی یافته میباشد که خویش تجسم” بازآفرینی” و “تکرار” و هماهنگی و نظم و وقار طبیعت میباشد که خدا آن را به مثابه منزل کلیه مسلمان ها برای عبادت انتخاب نموده است.
معماری مسجد لینک تنگاتنگی با عبادات روزمره مسلمان مسجد غدیر فلاحی مشهد ها داراست به شکلی که ادای نماز نیازی به مکانی خاصی ندارد ولی وقتی که به اقدامی تیم جمعی تبدیل شد نیاز به فضایی برای جاری ساختن ان پدیدار شد از این رو معماران و هنرمندان مسلمان در ایجاد کرد و پیاده سازی مساجد غایت ابداع و هنر خویش را بیدقت به ثواب دنیوی آن به عمل بردند. خصوصیت های معماری مسجد اسلامی در کشور ایران خموشی و وقار باشکوه الهی را به اکران میگذارد که نشانه از سلیقه سرشار زیباییشناسی میباشد و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمیتواند داشته باشد.
معماران مسجد بابا غدیر مشهد و هنرمندان همواره در مسجد سازی اهل ایران، بهسیرتکاملای فعالیت کردند که گاه حتی از نصب هویت خویش نیز غافل گردیدهاند بر این شالوده خوشگل ترین و جاودانه ترین شاهکارهای هنری خویش را در مساجد، زیارتگاه ها و اماکن مقدس به اکران نهاده اند. معماری مسجد اهل ایران رفلکس تاریخ جمهوری اسلامی ایران و اسلام میباشد چشم انداز و تصاویر ترکیبی خوب از رنگ ها، طرح های هندسی و تقارن هایی میباشد که دیده بازدیدکنندگان را به خویش جلب می نماید حدودا در ساختارفیزیکی تمامی مساجد برخی خصوصیت های مشترک وجود دارااست و در بیشتر موردها، رنگ آبی رنگ قلب و گویش مسجد بابا قدرت مشهد معماری مسجد میباشد.
نظام آب گلشن اکبریه
در گلشن، دسترسی به آب از روش قنات میباشد.
استخرهای مو جود در گلشن اکبریه گردآوری و سپس آن را به دفعات و به حجم در نهرها روان می کردند.
این استخرها نیز از عنصرها مسجد غدیر بلوار معلم مشهد تشکیل دهنده نظام آبیاری باغات به شمار میایند و جای قرارگیری آن ها با اعتنا به نظم هندسی گلشن هاست.
آب در نهرها، جویبار ها و محورهای مهم و فرعی به تکان در میاید به نحوی که همه کرتها را آبیاری نماید.
در گلشن اکبریه آب و جویبار های آن با دقت به عوارض زمین در جهت جنوب به شمال جریان مییابند.
گرمای شدید مسجد غدیر فلاحی مشهد هوا و تبخیر زیاد آب منجر گردیده به کار گیری میباشد که معمـار بـاغ، از آب در جویبار های رو گشوده کمتـر استعمال نماید و فقط در آبگینه جلوی عمارت و آبگینه میانی خیابان اساسی اکران آب مشاهده می شود.
به مراد به کارگیری خوب از آب، گوشه مسیرهای اساسی جابجایی آب ( جـوی هـای اصـلی بـه صـورت مـتـراكم درختـان و درختچه های مثمر و غیر مثمر کاشته گردیدهاست تا علاوه بر اضافه کردن به زیبایی و سرسبزی گلشن ، محصولاتی نظیر گل محمدی ، انجیر سیاه و انار نیز ایجاد نمایند.
نظام کاشت گلشن اکبریه
همانند اکثری از گلشن های اهل ایران، گیاهان در گلشن اکبریه، حضوری برجسته و انتخاب کننده دارا هستند.
آنچه حاصـل حضور گیاه میباشد، با سازمانی که گیاهان را به نظم کشانده درباره ی میباشد.
گلشن اکبریه از تنوع گیاهی بالایی شامل است و علامت میدهد که صاحبان نخستین آن از شرایط اجتماعی و نفوذ خود، در جهت گردآوری و غرس اشکال متعدد که قابلیت پرورش درین آب و هوا را داشته میباشد فایده متعددی برده اند.
رسیدگی حضور گیاهان در گلشن از جنبه های متعدد مسجد بابا غدیر مشهد میباشد که عبارت اند از: تمجید و ساخت و ساز اطراف، بسـط جنبه های کیفی و چگونگی های بصری فضـای بـاغ بـا هـدف ساخت آسایش و ادب برای ساکنان و تهیه کردن جنس مایحتاج از درختان تعریف و تمجید و ساخت و ساز دور و بر از مهمترین خصوصیت های نظام گیاهان در گلشن به حساب آورده می شود.
داخـل فضـای گلشن اکبریه نیـز ایـن تمجید دور و اطراف و فضاسازی که از روش درختـان صـورت میگیرد، تماماً آشکار میباشد. از مهـم تـریـن فضاهایی که درختان سایه گستر در تعریفوتمجید آن نقش اصلی دارا هستند.
اکنون، ردیفی از بوته های شمشاد در امتداد این درختان به تمجید فضای اساسی خیابان یاری می نماید.
از سایر جنبه های حضور گیاهان در گلشن می شود به ساخت آسایش و راحتی اشاره نمود.
این گلشن به نحوی پیاده سازی گردیده که بتواند به دشواری های معاش در محدوده ای که در آن برپا گردیدهاست، جواب قابل قبولی دهد دومی لایه ای که گیاهان ساخت و ساز کرده اند، سطح مسجد بابا قدرت مشهد وسيع درختان میوه درون کرت هاست که با آوا فصـول تغييـر کرده و بخشی از نیاز ساکنان گلشن را برآورده می نموده است.
در لایه ای دیگر، بوته ها و گلهای تزیینی قرار دارا هستند که در باغچـه هـایی در دسترس و در حوالی جویبار هـای آب کاشته گردیده اند.
مسجد یزد براق ترین بنای شهر یزد میباشد. بنای مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد این مسجد باشکوه دارنده اصلی ترین مناره ها در کشور ایران طی قرنها متمادی بر بقایا یا این که در کنار بناهای متنوعی سازه گردیدهاست.
مسجد جامع یزد کانون تیم ای از بناهای مرتبط با عصر ها و مدل های متفاوت میباشد که از نگاه معماری دارنده کیفیتی بسیار گران قدر میباشد. این سازه از نظر خوابیدگی آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد گنبد، سردر رفیع و همینطور کاشی کاری خوشگل و منحصر آوازه داراست. این بنای عصر آذری به طور یک مسجد تک ایوانی با گنبدی باشکوه و شبستانهای متفاوت در کنار سردری رفیع از زیباترین مساجد کشورایران میباشد.
کسانی نظریه دارا هستند که در روزگار قبل از اسلام در این جا آتشکده ای برپا بوده که تا زمانه بعد از اسلام هم دوام داشته میباشد ولی آنچه مسلم و مکتوب میباشد آن میباشد که در قرن پنجم هجری اولی امیر کاکویی رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد بعداز ورود به یزد به تعمیر و تجدید بنا مسجدی که در قرنها پیشین برپا بوده میپردازد.
اساس های مسجد جامع تازه به وسیله سید رکن الدین در قرن هشتم گذاشته میگردد و در قرن ها بعد از آن به صورت مدرن توسعه مییابد، چنان که به گفته معلم پیرنیا بنای گنبد منزل و یک کدام از تنبی ها وابسته به زمان ایلخانی و سردر رفیع مسجد وابسته به فرصت شاهرخ از پادشاهان عصر تیموری است. او این نظر را دارد در روزگار شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد صفویه دو مناره به سردر مسجد جامع یزد افزوده گردیده و شبستان زمستانی نیز یادگاری از زمانه قاجاریه است.
شش پله آرامگاه و اتاق بالایی به صورت مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد کلی ۷ طبقه را تشکیل می دهند که می تواند آدرس از عدد مقدس ۷ در آن زمانه باشد.
سکوی نخستین آرامگاه کوروش ارتفاعی موازی با ۱۶۵ سانتیمتر دارااست ولی تنها بخشی از آن چشم میگردد.
طبقه دوم و سوم هرمورد یک متر و سه طبقه دیگر هر مورد 55 سانتی متر بلندی دارااست.
به صورت کلی طول این سکوها تا کف اطاق بالای سازه 35/5 متر میگردد.
طول خویش بنای سنگی آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد آرامگاه کوروش تا بالای سقف بیش تر از یازده متر میباشد. پهنای هریک از سکوها نیم متر میباشد.
سقف سازه از بیرون به طور شیب بامی میباشد و آب آن به دو طرف شمالی و جنوبی می ریزد، اما تکه سنگ مرکز این هرم شکسته و افتاده و از دربین رفته میباشد.
قسمتی از پلکان سنگی در طرف مغرب بقعه کوروش میان خاک ها و سنگ های قبور افتاده میباشد که برای بالارفتن به باطن اطاق آرامگاه آیتم به کارگیری قرار می گرفته میباشد.
تخته سنگ ها همچون بقیه سنگ کاری های این دورمان در تخت جمشید و شوش و فیروزآباد با بست آهنی دم چلچله ای به یکدیگر مربوط می گردیده است، اما یه خرده از آنان را در قرن های اول اسلامی برای سرقت کردن آهن و سربی که روکش آنان بوده، برده و در فیض سنگ ها را شکاف و ناقض ساخته اند مکان آنها در سنگ باقی رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد میباشد.
اتاق آرامگاه کوروش دارنده دیوارهایی با ضخامت ۱.۵ متر میباشد که از چهار ستون سنگ تراش خورده تشکیلشدهاند.
اطاقی که در بالای سکوهای سنگی قرار گرفته 5/3 متر درازا و 10/2 متر عرض و 10/2 متر بلندی داراست.
تمامی فضا از سنگ میباشد و دو سنگ یک دست هم سقف آن را می پوشاند و صرفا یک در کوتاه باریک به بعدها 30/1*30*1 متر داردکه به سمت مغرب گشوده میگردد.
وجود شیارهایی در دو طرف ورودی بقاع کوروش نماد می دهد که دو لنگه در، روی پاشنهها میچرخیدند. کف اتاق از دو تخته سنگ بسیار تعالی و هنگفت صورت گرفته شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد که متاسفانه یک کدام از سنگها به جهت حفاری غیرمجاز به تصور یافت کردن اشیاء در پایین آن مجروح میباشد.
آرامگاه سعدی دارای اسم مسجد غدیر بلوار معلم مشهد و رسم به سعدیه به محل معاش و دفن شعر سرا پررنگ پارسی گوی، یکی جاذبه های توریسم شهر زیبای شیراز میباشد. این آرامگاه در انتهای خیابان بوستان و کنار گلشن دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز جایدارد.
در حوالی حرم، قبور متعددی از بزرگان آئین وجود داراهستند که سازه به وصیت خویش، در آنجا مدفون گردیده اند به عنوان مثال مهم ترین های آن می قدرت شوریده شیرازی را اسم موفقیت که آرامگاهش بوسیله رواق به مسجد غدیر فلاحی مشهد آرامگاه سعدی متصل گردیده است.
آرامگاه سعدی برای نخسین بار در قرن هفتم بوسیله شمس الدین محمد صاحب و مالک دیوانی وزیر مشهور اباقاخان، به صورت بقاع ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد.
در سال 998 به حکم حکمران عجم، خانقاه روحانی ویران شوید و اثری از آن باقی نماند. در سال 1187 ه ق. به فرمان مهربان خان زند، بنایی دارای اسم و رسم به عمارتی ملوکانه از گچ و خشت بر بالای مزار سعدی سازه شوید.
بنایی که در طی کریم ومهربان خان تشکیلشده بود تا سال 1327 ه. ش. برپا بود. در عصر مسجد بابا غدیر مشهد قاجاریه (سال 1301) به وسیله فتحعلی خان مالک دیوان نوسازی شد و چندین سال آن گاه نیز حبیب ا… خان قوام الملک امر تعمیر و ترمیم قسمتی از سازه را صادر کرد و تولیت آن به آخوند ملا زین العابدین شیرازی ودیعه شد.
در سال 1329 بوسیله علی اصغر حکمت و انجمن اثرها ملی کشور ایران، بنای کنونی به مکان ساختمان کهن آرامگاه سعدی ساخته شد و مراسم بهره برداری قانونی آن در اردیبهشت 1331 برگزار شوید. این سازه با اقتباس از کاخ چهل ردیف و تلفیقی از معماری قدیم و تازه اهل ایران بوسیله محسن فروغی ساخته شد و یکی زیباترین بناهای آرامگاهی کشورایران مسجد بابا قدرت مشهد میباشد.
این مسجد از نگاه مساحت و مدل مسجد غدیر بلوار معلم مشهد ساختمان ، دارنده ۱۱۰ متر طـول و ۸۰ متـر پهنا میباشد.
گرانقدر ترین ایـوان آن در ضلع غربی و سایر در شمال و جنـوب و شـرق مسجـد قـرار داراست.
ساختمان بلند سلجوقی آجری نیز در همیـن مـحـدوده واقع گردیدهاست که در ضلع شمال شرقی مسجد ملک کرمان قرار گرفته میباشد.
در دیگر ضلع های مسجد نیز شبستان هایی وجود داراست که پر اسم و رسم ترین آن شبستان امام حسن (ع) واقع میباشد.
در ضلع غربی، سه درب ورودی وجود داراست.
سردر جنوب غربی مسجد غدیر فلاحی مشهد آن اولین ورودی مسجد امام کرمان بوده میباشد و ابعاد با دخل و تصرفاتی که در ادوار متفاوت در بنای مسجد انجام یافته و به خصوص با تاسیس خیابان مسجدملک درهای شمالی و شرقی نیز گشوده گردیدهاست.
در قبل قناتی به اسم مستوره (منسوب به دختر ملک توران سلطان یکم) وجود داشته که آب قنات از طـريـق فـواره ای به صحن مسجد ملک کرمان منتقل می شدهاست.مسجد ملک اینک دارنده سه در ورودی میباشد که رمز در ورودی و اساسی مسجد امام حالا درب شمالی میباشد. درب دیرین مسجد چوبی و نادر طول بوده و فلسفه ی معدود بودن طول این درب زورخانه های کهن، این بوده که اشخاص هنگام آمدن به مسجد ملک محرمانه به آرم تعظیم خم نمایند و آنگاه درون شوند. بعد از عبور از مسجد بابا غدیر مشهد سردر شمالی مسجد ملک کرمان، وارد دالانی با سقف نسبتاً مرتفع می شویم که نمای آن آجرکاری معقلی میباشد.
صحن
صحن بلندمرتبه و آب نما مسجد ملک کرمان در طی پیشین به نحوی دیگر بوده اس ، بدیـن شکل که در جانب غربی مسجد، آب نمایی به عمق ۴ متر جهت گرفتـن وضـو وجـود داشـته میباشد. آب ایـن مـحـل از قنـات مستوره تأمین می شـده میباشد و آب نمای ذکر شده به طور روباز و از دو طرف دارنده دو راه و روش پله بوده و طراوت خاصی به فضای مسجد می بخشیده میباشد. با کم آب شدن آب قنات مستوره در کمتر از نیم قرن پیش ، آن آب نمـا را پـر نـمـوده و روی آن را سنگ مسجد بابا قدرت مشهد فرش کردند.
مسجد جامع اردستان قلب تپنده شهر و منعکس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد کننده وضعیت اجتماعی شهر بوده میباشد. نکته درخور دقت دراین مسجد، رابطه بسیار قدرتمند فی مابین دور و بر و طبیعت میباشد. در سمتی از مسجد باغها و در سمت دیگر آن، بافت شهری قرار گرفته میباشد.
مسجد جامع اردستان به تیتر یكی از شایسته ترین مثال های معماری مسجد اهل ایران برجای باقیمانده از دورۀ سلجوقی میباشد. این سازه، بر روی موادتشکیل دهنده دیرین خیس قرار گرفته، و در زمانهای آنگاه اصلاح و تعدیل گردیده میباشد.
مسجد اول فی مابین اواخر سدۀ ۲ ق و حداكثر نیمۀ اولیه سدۀ ۴ق در روی محدودۀ بناهایی احتمالاً ساسانی تشکیلشده میباشد. و در یك سلسله اقدامات آجل از ۵۵۳ تا ۵۵۵ ق، تزئینات فعلی آدرس مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد را به مسجد می افزایند و به آن شكل چهار ایوانی می دهند.
مسجد جامع اردستان به همدم بازارچه و مکتب متصل به آن، با مساحتی حدود ۳۴۰/۸۵ متر مربع مشمول فضاهای زیادی میباشد.
مسجد اكنون دارنده صحنی مركزی میباشد كه با شبستانهایی اشراف گردیده و گنبد منزلای با تراس تبارک شبستان جنوبی آنرا تشكیل می دهد.
ایوانهایی با شكوه و گران قدر در مركز دیگر جناحهای مسجد جامع اردستان استقرار یافتهاند.
حیاط سمت قبله رزرو مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد و نیز گنبد منزل مسجد جامع اردستان بر مبنای كتیبههای مو جود در سالهای ۵۵۳-۵۵۵ق ساخته گردیدهاند.
ایوانهای دیگر سوای شک پوششهای صفوی داراهستند و همان گونه كه كتیبۀ كوچكی در مركز گیلویی حیاط شمالی با تاریخ ۹۴۶ق بهروشنی تأكید میكند، دستكم در اوایل دورۀ صفویه نوسازی شماره تلفن مسجد غدیر باباعلی ارشاد مشهد گردیده میباشد.
تعداد صفحات : 0